Ֆիզիկա

22. Էներգիայի փոխակերպումները տատանողական շարժման ժամանակ:  

§23. Մաթեմատիկական և զսպանակավոր ճոճանակներ: Սեփական տատանումների պարբերությունը:

§24. Ռեզոնանասի երևույթը:               

1. Որքան է սեփական տատանումներ կատարող ճոճոնակի լրիվ մեխանիկական    է  էներգիան:

ճոճոնակի լրիվ մեխանիկական  էներգիան հավասար է կինետիկ և պոտենցյալ էնեգիաների գումարին:

2.Էներգիայի ինչ փոխակերպումներ են  տեղի ունենում ճոճանակի սեփական տատանումների ժամանակ:

Պոտենցիալ էներգիան նվազում է ,իսկ ինետիկը աճում։

3. Որ դիրքում է սեփական տատանումներ կատարող ճոճոնակի պոտենցիալ էներգիան առավելագույնը և որ դիրքում նվազագույնը:

Պոտենցիալ էներգիան ունի նվազագույն արժեքը գնդիկի հավասարակշռման դիրքում, իսկ առավելագույն արժեքը ունի լայնույթի ամենաբարձր կետում։

4. Որ դիրքում է սեփական տատանումներ կատարող ճոճոնակի կինետիկ էներգիան առավելագույնը և որ դիրքում նվազագույնը:

Կինետիկ էներգիայի առավելագույն արժեքը լինում է գնդիկի հավասարակշված դիրքում, իսկ նվացագույնը լայնույթի ամենաբարձր կետում։

5. Ինչպես կարելի է ստանալ չմարող տատանումներ:

Այն ժամանակ երբ դիմադրության ուժը չլինի։

6. Ինչ մեծություններից է կախված մաթեմատիկական ճոճանակի տատանումների պարբերությունը և ինչ մեծություններից  այն կախված չէ: Գրել բանաձևը:

T=2π√ l/g

7. Ինչ մեծություններից է կախված զսպզնզկզվոր ճոճանակի տատանումների պարբերությունը: Գրել բանաձևը:

T=2π√ m/k

8. Որքան է ազատ անկման արագացումը ՝ հասարակածում, բևեռներում, Երևանում:

Հասարակածում-g=9,78մ/վ²
Երևանում-g=9,80մ/վ²
Բևեռներում=g=9,83մ/վ²

9. Ինչու են հարկադրական տատանումները չմարող:

Հարկադրական տատանումները չեն մարում, քանի որ համակարգի վրա ազդում է պարբերաբար փոփոխվող արտաքին ուժ՝հարկադրող ուժ:

10. Ինչից է կախված հարկադրական տատանումների լայնույթը:

Այն կախված է հարկադրող ուժի հաճախությունից:

11. Ինչու են հարկադրական տատանումները չմարող:

12. Ինչից է կախված հարկադրական տատանումների լայնույթը:

13. Ինչ է ռեզոնանսը:

Երբ հարկադրող ուժի տատանումների հաճախությունը համընկնում է տատանողական համակարգի սեփական հաճախությանը կոչվում է ռեզոնանս:

Երկրորդ ուսումնական շրջանի ամփոփում

Առաջին ճամբարային շաբաթ

Առաջին շաբաթվա ընդացքում մենք գնացինք կինոթատրոն, որից հետո մենք գնացինք տաշիր պիցցա, մենք այնտեղ շատ լավ կերանք և վերադարձանք դպրոց:Հաջորդ օրը սովորող-սովորեցնող նախագծի շրջանակներում 10-րդ դասարանի աշակերտները մեզ համար ֆիզիկական փորձեր կատարեցին։Արդեն շաբաթվա վերջին օրն էր և մենք մտածում էինք, թե ուր կարելի է գնալ և ի վերջո մտածեցինք:Մենք գնացինք Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարան, այնտեղ կար թանգարան որտեղ դրված էր մեր զինվորների մարտական զենքերը, որոնցով նրանք առաջ կռվել են:Թանգարանից հետո մեզ տարան հրաձգարան:Այնտեղ մենք զենքեր կրակեցինք, ճիշտն ասած ես առաջին անգամ էի կրակում, բայց առաջին անգամվա համար վատ չեր, ես նույնիսկ լավ կրակելու համար երկրորդ շանս ստացա:Այսքանով վերջացավ մեր առաջին ճամբարային շաբաթը:

Երկրորդ ճամբարային շաբաթ

Երկրորդ շաբաթը նույնպես լավ անցավ, բայց այս անգամ սովորող-սովորեցնող նախագծում մեզ հյուր եկան 4-րդ և 5-րդ դասարանցիները:Այս անգամ մենք նրանց փորձեր ցույց տվեցինք:Նրանք մեզ լսում էին և չեին ընթատում ինձ թվում է դա նրանից է, որ նրանց հետաքրքիր էր նայելը:Հաջորդ օրը ոտքով գնացինք սահադաշտ սահելու այնտեղ նույնպես լավ անցավ մի քիչ սահելուց հետո վերադարձանք դպրոց, բայց դպրոց վերադարձանք տաքսիով:Ուրբաթ օրը պատրաստեցինք պիցցա: Պիցցա ուտելուց հետո մեր մաթեմատիկայի ուսուցչուհի ընկեր Լիանան եկավ և մեզ առաջարկեց գնանք իր ջոկատի պատրաստած մաթեմատիկական մրցումին:Մրցումը շատ լավ անցավ և մեզ դուր եկավ այն:

Ֆիզիկա. Հաշվետվություն

Սեպտեմբեր-1 նյութ

https://manukyansatenik.wordpress.com/2020/09/29/%d6%86%d5%ab%d5%a6%d5%ab%d5%af%d5%a1-%d5%a4%d5%a1%d5%bd-2-29-09-2020/

Հոկտեմբեր-2 նյութ

https://manukyansatenik.wordpress.com/2020/10/07/%d5%a1%d5%a6%d5%a1%d5%bf-%d5%a1%d5%b6%d5%af%d5%b8%d6%82%d5%b4-%d5%a1%d5%a6%d5%a1%d5%bf-%d5%a1%d5%b6%d5%af%d5%b4%d5%a1%d5%b6-%d5%a1%d6%80%d5%a1%d5%a3%d5%a1%d6%81%d5%b8%d6%82%d5%b4-%d5%b0%d5%a1%d5%be/

https://manukyansatenik.wordpress.com/2020/10/27/%d6%86%d5%ab%d5%a6%d5%ab%d5%af%d5%a1%e2%80%a4-%d5%a4%d5%ab%d5%b6%d5%a1%d5%b4%d5%ab%d5%af%d5%a1-%d5%b6%d5%a5%d6%80%d5%a1%d5%ae%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-%d5%b6%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%bf/

Նոյեմբեր-2 նյութ

https://manukyansatenik.wordpress.com/2020/11/10/%d5%b4%d5%a1%d6%80%d5%b4%d5%b6%d5%ab-%d5%ab%d5%b4%d5%ba%d5%b8%d6%82%d5%ac%d5%bd%d6%89-%d5%ab%d5%b4%d5%ba%d5%b8%d6%82%d5%ac%d5%bd%d5%ab-%d5%ba%d5%a1%d5%b0%d5%ba%d5%a1%d5%b6%d5%b4%d5%a1%d5%b6-%d6%85/

https://manukyansatenik.wordpress.com/2020/11/22/%d6%86%d5%ab%d5%a6%d5%ab%d5%af%d5%a1-16-20/

Դեկտեմբեր-2 նյութ

https://manukyansatenik.wordpress.com/2020/12/01/%d6%86%d5%ab%d5%a6%d5%ab%d5%af%d5%a1-01-12-2020/

https://manukyansatenik.wordpress.com/2020/12/08/%d6%86%d5%ab%d5%a6%d5%ab%d5%af%d5%a1-08-12-2020/

Ֆիզիկա 08.12.2020

§17.Մեխանիկական էներգիայի փոխակերպումները:

Մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենքը:

1.Որ մեծությունն է կոչվում մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիա:

Մարմնի կինետիկ և պոտենցիալ էներգիաների գումարը կոչվում է մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիա։

2.Ինչպես է փոխվում ազատ անկում կատարող մարմնի՝

   ա. կինետիկ էներգիան;

Կինետիկ էներգիան մեծանում է

  բ. պոտենցիալ էներգիան; 

Պոտենցիալ էներգիան փոքրանում է

գ. լրիվ էներգիան:

Լրիվ էներգիան մնում է նույնը

3. Ձևակերպել լրիվ մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենքը:

Դիմադրության և շփման ուժերի բացակայության դեպքում մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիան շարժման ընթացքում մնում է հաստատուն։

4. Ինչ պայմանների դեպքում է պահպանվում մարմնի  լրիվ մեխանիկական էներգիան:

5. Ինչպես է փոխվում համակարգի  լրիվ մեխանիկական էներգիան, երբ այնտեղ գործում են շփման ուժերը:

Այդ դեպքում լրիվ մեխանիկական էներգիան փոքրանում է և վերածվում ներքին էներգիայի։

6. Ինչու հնարավոր չէ ստեղծել հավերժական շարժիչ:

Էներգիան չի բավարարի

Ֆիզիկա 01/12/2020

Թեմա՝

§14. Էներգիա: Մեխանիկական էներգիա

§15.Կինետիկ էներգիա

§16.Պոտենցիալ էներգիա

1.Որ մեծությունն է կոչվում էներգիա:

Այնֆիզիկականմեծությունը, որըբնութագրումէմարմնիաշխատանքկատարելուունակությունը, կոչվումէներգիա (E):

2.Բերել օրինակներ, որոնք ցույց են տալիս էներգիայի և աշխատանքի կապը:

Գունդը պարզապես դնենք սեղանին: Դրանից որոշ հեռավորության վրա դնենք մի չորսու: Սկզբում դադարի վիճակում գտնվող այդ գունդը կպահպանի իր դադարի վիճակը, քանի որ նրա վրա ազդող ուժերը համակշռված են: Ուրեմն այդ դեպքում գունդն աշխատանք չի կատարում:

3.Ինչ միավորով է չափվում էներգիան ՄՀ-ում:

ՄիավորըՄՀ–ումմեկջոուլ(1Ջ)

4.Մեխանիկական էներգիայի ինչ տեսակներ գիտեք:

կինետիկ էներգիա ևպոտենցիալ էներգիա

5.Որ էներգիան են անվանում կինետիկ:

Մարմնի շարժումով պայմանավորված էներգիան կոչվում է կինետիկ էներգիա:

6.Ինչ մեծություններից է կախված մարմնի կինետիկ էներգիան:

Մարմնի կինետիկ էներգիան կախված է արգելակման ճանապարհից և ազդող ուժից:

7. Ինչ բանաձևով է որոշվում մարմնի կինետիկ էներգիան:

E_կ=mv2/2:

8. Երբ է մարմնի կինետիկ էներգիան զրո:

Երբ մարմինը գտնվում է դադարի վիճակում

9.Ինչպես է փոխվում մարմնի կինետիկ էներգիան ՝

   ա. հավասարաչափ շարժման դեպքում,

   բ.  հավասարաչափ արագացող շարժման դեպքում,

   գ.  հավասարաչափ դանդաղող շարժման դեպքում:

10.Որ էներգիան են անվանում պոտենցիալ:

Մարմինների փոխազդեցությամբ պայմանաորված էներգիան կոչվում է պոտենցյալ էներգիա:

11.Բերեք պոտենցիալ էներգիայով օժտված մարմինների օրինակներ:

Ճկված քանոնը

12.Ինչ բանաձևով է որոշվում Երկրից որոշակի բարձրությամբ մարմնի պոտենցիալ էներգիան:

13.Փոխվում է արդյոք Երկրի մակերևույթին զուգահեռ թռչող մարմնի պոտենցիալ էներգիան:

Այն հավասար է մարմնի զանգվածի, ազատ անկման արագացման և մարմնի անցած բարձրության արտադրյալին

14.Մարմինն ընկնում է որոշակի բարձրությունից: Ինչպես է փոխվում նրա պոտենցիալ էներգիան անկման ընթացքում:

15.Ինչպես կարելի է համոզվել, որ սեղմված զսպանակն օժտված է պոտենցիալ էներգիայով:

16.Կատարելով անհրաժեշտ չափումներ՝ հաշվեք սեղանին դրված որևէ առարկայի պոտենցիալ էներգիան հատակի նկատմամբ:

Ֆիզիկա 16-20

Կրկնել տեսական մասը` (§11. և  §12.)

Լուծել հետևյալ խնդիրները.

1.Երկու մարմին շարժվում են իրար ընդառաջ: Առաջին մարմնի զանգվածը 2կգ է, իսկ արագությունը՝ 3մ/վ: Երկրորդ մարմնի զանգվածը 4կգ է, իսկ արագությունը՝ 2մ/վ: Որքան է այդ մարմինների համակարգի լրիվ իմպուլսը և ինչպես է այն ուղղված:

2. 9գ զանգվածով և 500մ/վ արագությամբ թռչող գնդակը հարվածում է հարթ սեղանին դրված 600 գ զանգվածով չորսուին և խրվում-մնում նրա մեջ: Ինչ արագություն ձեռք կբերի չորսուն: Շփումը սեղանի և չորսուի միջև անտեսել:

500×9=4500

v=p/m

4500/600=7,5

3. Կրակելիս 3,4 գ զանգվածով գնդակն  ինքնաձիգի փողից դուրս է թռչում 900մ/վ արագությամբ: Կրակոցից անմիջապես հետո ինչ արագություն ձեռք կբերի ինքնաձիգը, եթե զինվորը նրա խզակոթն ամուր չսեղմի ուսին: Ինքնաձիգի զանգվածը 3,6 կգ է:

3,4×900=3060

3060/3,6=850

Մարմնի իմպուլս։ Իմպուլսի պահպանման օրենքը

Թեմա/ Մարմնի իմպուլս

Որոշ դեպքերում մարմնի շարժումը և փոխազեդեցությունը բնութագրելիս պետք է հաշվի առնել և՛ շարժման արագությունը, և՛ զանգվածը, որը արվում է մարմնի իմպուլսով։

Մարմնի իմպուլս է կոչվում այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնի զանգվածի և արագության արտադրյալի:

p=mv (որտեղ p-ն մարմնի իմպուլսն է)

Մարմնի իմպուլսը վեկտորական մեծություն է, որը ունի արագության ուղղությունը:

Մարմնի իմպուլսը ուղիղ համեմատական է արագությանը և զանգվածին, որքան մեծանում է մարմնի արագությունը նույնքան անգամ մեծանում է մարմնի իմպուլսը: Որքան մեծ է զանգվածով մարմինը նույնպես այդքան մեծ է մարմնի իմպուլսը:

Իմպուլսի միավորն՝ կգ*մ/վ

Իսկ Նյուտոնի երկրորդ օրենքի հիման վրա կարելի է ստանալ հետևյալ բանաձևը՝

mv=Ft

Իմպուլսի գաղափարը սահմանվում է ոչ միայն առանձին մարմնի, այլ նաև մարմինների համակարգի համար։

Համակարգի իմպուլս կոչվում է համակարգերի բոլոր մարինների իմպուլսների գումարը։

Համակարգի իմպուլսը որոշելու համար պետք է առանձին ամեն մեկի իմպուլսը հաշվել և գումարել իրար:

Թեմա/ Իմպուլսի պահպանման օրենքը

Մարմինների համակարգը կոչվում է փակ, եթե համակարգի մարմնները չեն փոխազդում արտաքին մարմնների հետ, կամ այդ փոխազդեցությունն այնքան փոքր է, որ կարելի է անտեսել։

Փակ համակարգի մարմինների իմպուլսի գումարը անկախ այդ մարմինների փոխազդեցություններից չի փոխվում:

Հարցեր

1.Բացատրեք, թվարկված դեպքերում մարմնի վրա որ ազդեցություններն են համակշռում?

  ա. Սուզանավը գտնվում է ծովի մեջտեղում՝  անշարժ վիճակում: 

Ջրի վրա ազդում են Արքիմեդի ուժը և երկրի ձգողության ուժը և այդ երկու ուժերը մոդուլով իրար հավասար են:

  բ.  Սուզանավը ծովի հատակին անշարժ Է:

Երկրի ձգողության ուժը ավելի ուժեղ է քան Արքիմեդյան ուժը և սուզանավը հասել է հատակին:

2. Պարաշյուտիստը վայրէջք է կատարում՝ շարժվելով ուղղագիծ հավասարաչափ: Բացատրեք, թե որ ուժերի ազդեցություններն են կոմպենսացվում (համակշռում):

Պարաշյուտիստի վրա ազդում են երկրի ձգողության ուժը և օդի դիմադրությունը:

3. Հնարավոր է արդյոք անջատված շարժիչով ավտոմեքենան մայրուղու հորիզոնական տեղամասով շարժվի հավասարաչափ:

Ոչ, հնարավոր չէ:

4. Նկարում պատկերված է մարմնի արագության՝ ժամանակից կախումն արտահայտող գրաֆիկը: Ո՞ր տեղամասում է մարմնի վրա ազդող ուժրի համազորը զրո:

Ամբողջ ժամանակի ընդհացքում մարմինի ուժերի համազորը հավասար չի եղել զրոյի:

5. Ինչ արագացմամբ է թափ հավաքում 60տ զանգվածով ռեակտիվ ինքնաթիռը, եթե նրա շարժիչի քարշի ուժը 90կՆ է:

90:60=1,5

Ֆիզիկա․ Դինամիկա ներածություն, Նյուտոնի օրենքներ

ԹԵՄԱ՝

Գլուխ II. Դինամիկա: Ներածություն:                                

§  8. Նյուտոնի  առաջին    օրենք:

§  9. Նյուտոնի  երկրորդ   օրենք:

§10. Նյուտոնի  երրորդ     օրենք:

Քննարկվող հարցեր՝

1.Նյուտոնի առաջին օրենքի ձևակերպումը:

Մարմինը պահպանում է իր արագությունը ոչ միայն այլ մարմինների ազդեցության բացակայության, այլ նաև դրանց հավասարակշռության դեպքում:

2.Բերել Նյուտոնի առաջին օրենքը հաստատող օրինակներ:

Անկարգելորդը (պարաշյուտիստը) վայրէջքի վերջում շարժվում է հավասարաչափ, որովհետև պարանների կողմից նրա վրա ազդող ուժը համակշռում է Երկրի ձգողության ուժին:

3.Ինչ պայմաններում է մարմինը շարժվում ուղղագիծ հավասարաչափ:

Ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման ժամանակ մարմնի հետագիծն ուղիղ գիծ է, մարմինը միշտ շարժվում է նույն ուղղությամբ։

4.Մարմնի վրա ազդող ուժերի համազորը զրո է: Մարմինը շարժվում է,թե գտնվում է դադարի վիճակում:

Գտնվում է դադարի վիճակում։

5.Ինչն է մարմնի արագության փոփոխության պատճառը:

6.Նյուտոնի երկրորդ օրենքի ձևակերպումը,գրել բանաձևը:

Մարմնի վրա ազդող ուժի ազդեցությամբ նրա ձեռք բերած արագացումը հավասար է այդ ուժի և մարմնի զանգվածի հարաբերությանը:

7.Որ դեպքում է մարմինը շարժվում արագացմամբ:

8.Բերել մարմինների փոխազդեցության օրինակներ:

Եթե որկու սայլակներ թիթեղով իրար միացնենք և թիթեղը այրենք, երկու սայլակներն էլ կփոխազդեն։

9.Նյուտոնի երրորդ օրենքի ձևակերպումը,գրել բանաձևը:

Մարմինները միմյանց հետ փոխազդում են նույն բնույթի` մոդուլով հավասար և ուղղությամբ հակադիր ուժերով:

10. Ինչ փորձերի օգնությամբ կարելի է հիմնավորել Նյուտոնի երրորդ օրենքը:

/Ազատ անկում: Ազատ անկման արագացում/Հավասարաչափ շարժում շրջանագծով/

Ազատ անկում։ Ազատ անկման արագացում

Մ․թ․ա 384-322 Արիստոտելը ապացուցում էր, որ ծանր մարմինները ընկնում են ավելի արագ, քան թեթևները։

Սովորական պայմաններում տարբեր մարմիններ, ընկնում են տարբեր կերպ։ Օրինակ՝ ծանր գունդը ընկնում է ավելի արագ, քան թերթիկը, ի դեպ թերթը ընկնում է ավելի բարդ հետագծով քան գունդը։

1591թ․ Գալիլեո Գալիլեյը տարբեր փորձերի շնորհիվ, ի դեպ Արիստոտելի խոսքերը ժխտելով, եզրակացնում է, որ՝

Բոլոր մարմինները Երկրի ձգողության ազդեցությամբ ընկնում են նույն արագացմամբ։

Այս եզրակացությունը մեխանիկայի կարևորագույն՝ Գալիլեյի օրենքն է։

Մարմինների անկումը վակումում, միայն Երկրի ձգողության ազդեցությամբ կոչվում է ազատ անկում։

Գալիելի օրենքի համաձայն՝ Երկրի մակերևույթի մոտ ազատ ընկնող բոլոր մարմինները կատարում են հավասարաչափ արագացող շարժում։

Ազատ անկման արագացումը նշանակում են g տառով, իսկ Իսկ բարձրությունը նշանակում են h-ով, հետևաբար՝

v=gt

Ճանապարհը`s-ը, գտնելու համար, պետք է՝

s=gt²/2

Իսկ մարմինը վեր գցելու դեպքում՝

to=v0/g

Հավասարաչափ շարժում շրջանագծով

Կոր հետագծեր ունեցող մարմինները կոչղվում են կորագիծ հետագիծ: Կորագիծ շարժումներից է շրջանագիծ հավասարաչափ շարժումը։ Այդպիսի շարժման ժամանակ մոդուլը ճի փոխվում, ակայն ուղղությունը շարժամն ընթացքում անընդհատ փոխվում է։

Շրջանագծի յուաքանչյուր կետում մարմնի շարժման արագության շարժման ուղղությունը համնկնում է այդ կետով տարված շոշափողին:

Պտտման տարբերություն է կոչվում այն ժամանակը, որի ընթացքում շրջանագծով հավասարաչափ շարժվող մարմինը կատարում է մեկ լրիվ պտույտ։

T=t/N

Պտտման հաճախություն են անվանում այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է միավոր ժամանակամիջոցում մարմնի կատարած պտույտների թվին:

n=N/t

Քննարկվող հարցեր 

1.Ձևակերպել Գալիլեյի օրենքը:

Բոլոր մարմինները Երկրի ձգողության ազդեցությամբ ընկնում են նույն արագացմամբ։

2.Որ երևույթն են անվանում ազատ անկում:

Մարմինների անկումը վակումում, միայն Երկրի ձգողության ազդեցությամբ կոչվում է ազատ անկում։

3.Ինչպես կարելի է համոզվել, որ ազատ անկումը հավասարաչափ արագացող է:

Ծանր գնդիկը բաց թողենք որոշակի բարձրությունից և հավասարաչափ ժամանակամիջոցներից հետո լուսանկարենք այն:Հաշվելով գնդիկի դիրքերի հեռավորությունները կարելի է համոզվել, որ այն ընկնում է հաստատուն ազատ անկման արագացմամբ:

4.Նկարագրել  Գալիլեյի օրենքի ճշմարտացիությունը հաստատող փորձերը:

Գալիլեյը բարձրացել է Պիզայի 56 մետրանոց աշտարակի վրա և այնտեղից գցել ծանր հրետագունդը և մուշկետի թեթև գնդակը, այդ երկու մարմինները միաժամանակ հասան գետնին:

5.Ինչի է հավասար ազատ անկման արագացումը և ինչպես է այն ուղղված:

a=v/t, ազատ անկման արագացումը ուղղված է դեպի ներքև:

6.Գրել  ազատ անկման բանաձևերը:

v=gt

7.Որ շարժումն են անվանում շրջանագծային հավասարաչափ շարժում:

Շրջանագծային հավասարաչափ շարժում անվանում են այն շարժումը, որի հետագիծը կորագիծ հետագիծ է և շարժվում է հավասարաչափ:

8.Ինչ ուղղություն և մեծություն ունի արագությունը շրջանագծային հավասարաչափ շարժման դեպքում: Բերել օրինակներ:

Եթե շարժումը հավասարաչափ է, ապա նրա արագությունը հաստատուն մեծություն է:

Օրինակ՝ ժամացույցի սլաքները:

9.Ինչ է պտտման պարբերությունը:

Պտտման տարբերություն է կոչվում այն ժամանակը, որի ընթացքում շրջանագծով հավասարաչափ շարժվող մարմինը կատարում է մեկ լրիվ պտույտ։

10.Ինչ է պտտման հաճախությունը,և որն է նրա միավորը: 

Պտտման հաճախություն են անվանում այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է միավոր ժամանակամիջոցում մարմնի կատարած պտույտների թվին:

n=N/t

11.Գրել և բացատրել պտտման պարբերության և հաճախության կապն արտահայտող բանաձևը:

T=t/N

n=N/t

12.Ինչպես կարելի է հաշվել շրջանագծով հավասարաչափ շարժվող մարմնի արագությունը,եթե հայտնի են շրջանագծի շառավիղը և պտտման պարբերությունը կամ պտտման հաճախություն:     

Կերլի է հաշվել ըստ այս բանաձևի, v=gt, որտեղ՝

g-հաստատուն մեծություն

t-տրված

Խնդիրներ՝ 

Որքան կտևի 500մ բարձրությունից թողած մարմնի անկումը:

t0=√2*500/9,8

Ինչ արագություն կունենա 500մ բարձրությունից ցած ընկնող մարմինը գետնին հարվածելու պահին:

v=√2*9,8*500

Ինչ արագությամբ են շարժվում անվադողի եզրակետերը, եթե անվադողի շառավիղը 60սմ է, իսկ պտտման հաճախությունը 8 վ(-1):

v=gt

v=9,8*8

Երկրագունդը Արեգակի շուրջը պտտվում է գրեթե շրջանագծային ուղեծրով: Երկրագնդի հեռավորությունը Արեգակից մոտավորապես 150 000 000 կմ է: Ինչ արագությամբ է Երկիրը պտտվում Արեգակի շուրջը: 1 տարվա տևողությունն ընդունել 365,26 օր:

v=g*t

v=9,8*365

Ֆիզիկա դաս 2 29.09.2020

Թեմա/ Հավասարաչափ արագացող շարժում։ Արագացում

Հավասարաչափ արագացող շարժում

Մարմին շարժումը կոչվում է հավասարաչափ արագացող, եթե այդ շարժման արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում փոփոխվում է նույն չափով։

Մարմնի շարժման արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում հնարավոր է փոփոխվել՝ մեծանալ և փոքրանալ նույն չափով։

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնի շարժման արագության փոփոխության և այն ժամանակամիջոցի հարաբերությանը, որի ընթացքում կատարվել է այդ փոփոխությունը, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժման արագացում։

Արագացումը սովորաբար նշանակում են a տառով։

Եթե մարմնի արագությունը աճելով 0-ից, ժամանակի ընթացքում հավասարվում է v-ի, ապա այդ մարմնի շարժման արագացումը

a=v/t

Եթե սկզբնական՝ t=0 պահին մարմնի արագությունը եղել է v_o, իսկ t ժամանակից հետո, կատարելով հավասարաչափ դանդաղող, այն կանգ է առել, ապա արագանցումը՝

a=v_o/t

Թեմա/ Հավասարաչափ արագացող շարժման արագություն

Արագացման բանաձևից կարելի է որոշել հավասարաչափ արագացող շարժման արագությունը դադարի վիճակից շարժումն սկսելուց t ժամանակ անց՝

v=at

Հավասարաչափ արագացող արագացման ընդհացքում արագությունը հաստատուն է`

a=const

Թեմա/ Ճանապարհը հավասարաչափ արագացող շարժման դեպքում

Դադարի վիճակից հավասարաչափ արագացող շարժումը կատարող մարմնի միջին արագությունը հավասար է`

vմիջ=v_օ/2

Հավասարաչափ շարժում կատարող մարմնի անցած ճանապարհի բանաձևը`

S=a*t²/2

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

Որ անհավասրաչափ շարժումն է կոչվում հավասարաչափ արագացող:

Մարմնի շարժումը կոչվում է հավասարաչափ արագացող, եթե այդ շարժման արագությունը հավասար ժամանակամիջոցներում փոփոխվու է նույն չափով:

Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում հավասարաչափ արագացող շարժման արագացում:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնի շարժման արագության փոփոխության և այն ժամանակամիջոցի հարաբերությանը, որը ընդհացքում կատարվել է, այդ փոփոխությունը, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժման արագացում:

Ինչ է ցույց տալիս արագացումը: Որն է արագացման միավորը, և ինչպես է այն սահմանվում: Գրել բանաձևը:

Արագացումը ցույց է տալիս, թե ինչքան ժամանակահատվածում ինչքանով է արագանում մարմինը: Արագացման միավորը մ/վ²-ին է: Բանաձևը՝

a=v/t:

Ինչպես է ուղղված հավասարաչափ արագացող շարժման արագացումը  երբ՝

ա. մարմինը շարժումն սկսում է դադարի վիճակից

Արագությունը ուղղված է շարժման ուղղությամբ:

բ. մարմնի արագությունը, նվազելով դառնում է զրո

Արագությունը ուղղված է շարժման հակառակ։

Հավասարաչափ շարժման ճանապարհի և արագության բանաձևը:

v=s/t

s=v*t

Հավասարաչափ արագացող շարժման արագության և ճանապարհի բանաձևը:

v=a*t

S=a*t²/2

Որքան է հավասարաչափ շարժման արագացումը:

a=0